*Stefanos Tsitsipas at the 2022 Western and Southern Tournament. Credit: Pahcal123

Με αφορμή το ATP Finals που γίνεται από 10 -17 Νοεμβρίου 2024, όπου συμμετέχουν οι 8 καλύτεροι τενίστες της χρονιάς βάσει της βαθμολογικής τους συγκομιδής σε διάστημα 52 εβδομάδων, εντοπίζουμε ένα νέο φαινόμενο που δείχνει να εδραιώνεται.

Γράφει ο Γιώργος Πίστας

ATP Finals χωρίς τενίστα με one-handed backhand

Το 2024, λόγω της απόσυρσης του Τζόκοβιτς, ο Ντιμιτρόφ ήταν πρώτος αναπληρωματικός (9ος) και ο Τσιτσιπάς δεύτερος αναπληρωματικός (10ος). Γίνεται πλέον ξεκάθαρα αντιληπτή η απουσία του one-handed backhand από τις κορυφαίες θέσεις του Ranking, όχι μόνο σε μια τυχαία χρονική στιγμή στο ATP Tour μέσα στη χρονιά, αλλά στο επίσημο κλείσιμο της χρόνιας με το ATP Finals που δίνει έως και 1.500 βαθμούς.

Κανένας παίκτης με one-handed backhand δεν καταφέρνει να πάρει ένα από τα 8 εισιτήρια του ATP Finals στο Τορίνο για πρώτη φορά στην ιστορία του τένις. Στο σύγχρονο τένις οι παίκτες είναι πιο αθλητικοί και συνεχώς βελτιώνουν τη βιομηχανική τους με αποτέλεσμα να δίνουν μεγαλύτερη ταχύτητα στη μπάλα σε μεγάλη συχνότητα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Φαίνεται πως το one-handed backhand αντιμετωπίζει δυσκολίες κάτω από συνθήκες πίεσης και αυτό αποτυπώνεται και στη στατιστική.

Βέβαια, σε αυτό συντελεί και ο εξοπλισμός που συνεχώς βελτιώνεται λόγω της καλύτερης τεχνογνωσίας των εταιριών. Εντοπίζουμε πως το two-handed backhand θα κυριαρχήσει πλέον σε όλες τις διοργανώσεις και αυτό θα έχει βαθμολογικό αποτύπωμα. Τουλάχιστον υπάρχουν δύο στολίδια, οι Αλκαράθ και Σίνερ που κυριαρχούν αυτή την περίοδο και εντυπωσιάζουν με τις επιδόσεις, την ωριμότητα και το ήθος τους.

Ακόμη και ο Φέντερερ τοποθετήθηκε σχετικά με αυτή τη μεταστροφή των παικτών και προπονητών στην επιλογή των δύο χεριών στο backhand που αποσκοπεί κυρίως στη σταθερότητα, θυσιάζοντας ωστόσο την κομψότητα. Παρομοίασε το σύγχρονο τένις με αγώνα “μπρα ντε φερ”, θέλοντας να τονίσει πως επιθυμεί μεγαλύτερη ποικιλία και πως το άθλημα έχει γίνει λιγότερο ελκυστικό τόσο για τον ίδιο τον παίκτη όσο και για τον θεατή. Αυτές οι διαφορές αποτυπώνονται σε δύο παίκτες που χαρακτηρίζονται από τις παραπάνω τεχνικές. Εντοπίζουμε την κομψότητα του one-handed backhand του Φέντερερ και το τρομερά σταθερό και αποτελεσματικό two-handed backhand του Μεντβέντεφ, που κάτω από ειδικές συνθήκες αγώνα δεν έχει καθόλου ελκυστική εκτέλεση.

Λόγω της δυσκολίας στην εφαρμογή του one-handed backhand topspin ή flat, κυρίως σε ειδικές καταστάσεις, έχουμε δει κατά καιρούς παίκτες κοντά στο top 20 να κάνουν υπερβολικά πολλά slice, ακόμη και όταν δεν είναι υπό πίεση. Δηλαδή, δεν κάνουν χρήση μόνο για να αλλάξουν το ρυθμό ή για να προβληματίσουν τον αντίπαλο, αλλά και επειδή δεν μπορούν να σταθούν για πολύ ώρα μέσα στο ράλι στην ανταγωνιστική εκδοχή που θα επιθυμούσαν. Ένας τέτοιος παίκτης ήταν ο Φελιτσιάνο Λόπεζ (Νο.12) και πλέον το συναντάμε στον Έβανς (Νο.21), ενώ δεν το έχουμε παρατηρήσει ποτέ στο παρελθόν σε παίκτες με two-handed backhand.

Ο τελευταίος παίκτης με one-handed backhand που πέρασε από το Νο.1 ήταν ο μαέστρος Ρότζερ Φέντερερ και όλα αυτά τα χρόνια της κυριαρχίας του δεν υπήρξε άλλος παίκτης με one-handed backhand που να κατάφερε να σκαρφαλώσει στο Νο.1. Τον είδαμε να μεγαλουργεί με την αρμονική κομψότητα του, αλλάζοντας το άθλημα και αφήνοντας μια τεράστια παρακαταθήκη. Πολλοί θεατές και αθλητές στράφηκαν προς τον μαγικό κόσμο του τένις λόγω του Φέντερερ.

Επίσης, αυτή την περίοδο παίκτες όπως Βαβρίνκα, Τίεμ (αποσύρθηκε), Τσιτσιπάς, Ντιμιτρόφ κατάφεραν να φτάσουν όλοι μέχρι το Νο.3, ενώ το παιχνίδι τους ήταν τρομερά ελκυστικό και ανταγωνιστικό. Τουλάχιστον κατάφεραν να πάρουν σημαντικούς τίτλους. Συγκεκριμένα, ο Βαβρίνκα πήρε 3 Grand Slam (Australian Open, Roland Garros, US Open), Τίεμ (US Open), Τσιτσιπάς (3×Masters 1000/Monte-Carlo, ATP Finals), Ντιμιτρόφ (ATP Finals).

Εντοπίζουμε πως το one-handed backhand του Φέντερερ ήταν ανταγωνιστικό κυρίως στο γρασίδι λόγω της υψηλής ποιότητας του slice του και της ικανότητάς του συνδυαστικά να βάλει στο παιχνίδι του το εξίσου αποτελεσματικο σερβίς-βολέ. Κάτι που δεν έχουν καταφέρει να εφαρμόσουν οι υπόλοιποι παίκτες με το ίδιο στυλ παιχνιδιού. Αυτό που εντοπίζουμε όμως σε γενικές γραμμές στο one-handed backhand topspin είναι πως δείχνει να είναι πιο ανταγωνιστικό στο χώμα λόγω της μεγαλύτερης τριβής, που κάνει τη μπάλα πιο αργή, με αποτέλεσμα να δίνει περιθώριο να είναι πιο σταθερό.

Αυτό αποτυπώνεται και στα αποτελέσματα. Ο Βαβρίνκα έχει κατακτήσει το Roland Garros, έχει ξαναβρεθεί μια χρονιά σε τελικό, έχει κατακτήσει το Masters 1000/Monte-Carlo και έχει βρεθεί δύο φορές σε τελικό σε Masters 1000/Rome και Masters 1000/Madrid. Ο Τσιτσιπάς έγραψε ιστορία με τις 3 κατακτήσεις στο Masters 1000/Monte-Carlo και έχει επίσης συμμετοχή σε τελικό σε Roland Garros, Masters 1000/Madrid και Masters 1000/Rome. Ο Τίεμ ήταν επίσης συνεπής στα χωμάτινα τουρνουά με δύο τελικούς σε Roland Garros και δύο σε Masters 1000/Madrid. Εξάλλου, η δυναστεία από το βασιλιά του χώματος, Ραφαέλ Ναδάλ των 14ων Roland Garros δεν άφηνε πολλά περιθώρια στις χωμάτινες επιφάνειες.

Εν κατακλείδι, το one-handed backhand δείχνει να πορεύεται προς τη δύση του στο υψηλότερο επίπεδο και όλο και λιγότεροι αθλητές τείνουν να το χρησιμοποιούν. Στις πολύ γρήγορες επιφάνειες, το one-handed backhand δείχνει να μην μπορεί να ανταποκριθεί σε πίεση, στερούμενο σταθερότητας και, όταν ο αθλητής δεν είναι στο επίπεδο του Φέντερερ, να κινδυνεύει συχνότερα από παίκτες με μικρότερο ranking που επιλέγουν να παίρνουν ρίσκα γνωρίζοντας αυτή την αδυναμία και μειώνοντας την πιθανότητα των μεγάλων ράλι και της τακτικής.

Το σύγχρονο τένις είχε ήδη μια τεράστια απώλεια μετά την απόσυρση του Φέντερερ το 2022. Το Φεβρουάριο του 2024 δεν υπήρχε κανένας παίκτης με one-handed backhand στο top 10, όπως και στο ATP Finals 2024. Πλέον είναι ορατό πως κινδυνεύει άμεσα να γίνει ένα άθλημα με μονότονα βίαια χτυπήματα αφήνοντας στο περιθώριο την ποικιλία, κάνοντας το τένις λιγότερο ελκυστικό και κομψό. Το backhand με ένα χέρι αποτελούσε πάντα το πιο όμορφο χτύπημα στο τένις.

Ο Γιώργος Πίστας είναι γυμναστής, απόφοιτος ΤΕΦΑΑ με ειδικότητα στο τένις. Έχει επίσης κάνει μεταπτυχιακό στις Αθλητικές Σπουδές, με ειδίκευση στην Αθλητική και τη Σχολική Ψυχολογία. Το 2016, βραβεύτηκε ως ο πιο αποτελεσματικός παίκτης τένις στα Tennis Awards, μια εκδήλωση υπό την αιγίδα της UNESCO Πειραιώς και Νήσων.